Testudo (Agrionemys) horsfieldii - żółw stepowy
Nazwa łacińska: |
Testudo (Agrionemys) horsfieldii - żółw stepowy |
Nazwa polska: |
 Żółw stepowy |
Nazwa niemiecka: |
 Vierzehenschildkröte, Steppenschildkröte Russische Landschildkröte |
Nazwa czeska: |
 Želva čtyřprstá, Želva stepní |
Nazwa angielska: |
 Russian tortoise, Horsfield's tortoise, Central Asian tortoise |
Synonimy / nazwy nieaktualne: |
Agrionemys horsfieldii |
Typ żółwia: |
Żółw lądowy |
Typ terrarium: |
Stepowe |
Wygląd: |
|
Biotop: |
|
Wilgotność powietrza %: |
|
Wielkość terrarium: |
100x50x40 cm |
Żywienie: |
|
Długość życia: |
Zwykle do 80 lat, podobno 100 lat i więcej. |
Aktywność: |
Dzienna |
Zachowanie: |
|
Temperament: |
Łagodny |
Częstość rozmnożenia: |
Rzadkie |
Rozmnażanie: |
m.in liczba jaj składanych temperatura inkubacji, wilgotnosc inkubacji, odchow mlodych itd |
Zimowanie: |
np. czy zimujemy, czy zimowanie wymagane, czy wymaganie wymaganetylko do rozrodu itd |
Zdrowie: |
np szczególnie narażony na piramidowanie, itd |
Trudność hodowli: |
Gatunek łatwy w hodowli |
Odnośnik do opisu: |
Testudo (Agrionemys) horsfieldii - żółw stepowy |
Żółw stepowy uwielbia kopać w ziemi - w naturze ryje nory zakończone komorą sypialną. Trzeba o tym pamiętać przygotowując wybieg na dworze lub chociażby wyprowadzając żółwia na spacer. Częściej niż inne gatunki jest nosicielem salmonelli. W naturze często zapada w sen letni (estywacja). Dobrze się wspina.
Żółwie stepowe bardzo dobrze widzą, zwłaszcza z daleka, rozróżniają promienie podczerwone, niejako "widząc" ciepło. Są głuche, ale odbierają drganie podłoża i powietrza oraz niskie dźwięki. Jeżeli twój żółw chodzi wzdłuż ściany terrarium lub próbuje się na nią wspinać, to prawdopodobnie nie odpowiadają mu warunki w terrarium. Czasem wystarczy wypuścić go na spacer, by sobie pochodził, zwłaszcza, jeśli ma za małe terrarium. Czasem jednak nie chodzi o to - jeśli coś zmieniałeś ostatnio w terrarium to może to być kwestia przyzwyczajenia się, ale jeśli nie, to pomyśl, co mu nie pasuje. Gdy żółw leży i wyciąga wszystkie kończyny ze skorupy - wygrzewa się w cieple i jest mu dobrze.
Aktywny w dzień, lubi popołudniowe drzemki przy dość wysokiej temperaturze. W naturze aktywny rano i późnym południem, a w południe chowa się przed skwarem.
Gdy zdecydowaliśmy się na zakup żółwia, to jego pancerz powinien być gładki, bez pęknięć czy ubytków oraz błyszczący (ale jeśli żółw był trzymany w trocinach to może być po prostu pokryty pyłem). Pancerz w żadnym wypadku nie może być miękki lub odkształcony! Żółw powinien być żywotny, ale jeśli jest ospały, to może to być wynikiem po prostu zbyt niskiej temperatury. Jeżeli dotkniesz jego nogę, to powinien ją schować i żywo protestować na trzymanie go w powietrzu. Najważniejsze, abyś sprawdził oczy - czyste, błyszczące, bez wydzielin, kloakę - sucha, czysta. Listwa rogowa i pazury nie powinny być przerośnięte. Po zakupie warto iść do weterynarza, aby zbadał ogólny stan naszego pupila oraz oddać próbkę kału do analizy; żółwia można też odrobaczyć i przy okazji zaopatrzyć się w witaminy i inne preparaty. Dobrze jest zgłosić się do weterynarza leczącego zwierz Po przyjściu do domu dobrze jest żółwia wykąpać w ciepłej wodzie.
Wygląd
Karapaks żółwia stepowego jest spłaszczony i nie osiąga typowego dla żółwi lądowych wysklepienia. Ubarwienie jednokolorowe od oliwkowo żółtego do ciemnego beżowego, często z ciemnymi plamami. Jedyny żółw z czterema palcami na wszystkich kończynach. Długość karapaksu do 22 cm długości.
Występowanie
Północno-zachodni Iran, Afganistan, północny Kazachstan, południowy Pakistan, północno-zachodnie Indie.
Biotop
Żyje na terenach stepowych, piaszczysto-gliniastych, półpustyniach, a nawet pustyniach. Jest to teren o surowym klimacie: gorącym lecie i ostrej zimie,bardzo lubi plantacje owocowe na których wyrządza wielkie szkody.
Zachowanie
Żółw stepowy właściwie się nie oswaja - nie lubi brania na ręce czy głaskania. Jedyne czego można go nauczyć, to by na określony niski dźwięk np. na pukanie w podłogę lub w szybę, przychodził na jedzenie. Raczej łagodny, ale potrafi bardzo mocno ugryźć (przez przypadek). Jeśli się go karmi z ręki lub często wykonuje przy nim różne czynności, to oswaja się z widokiem ręki, ale może z ciekawości chcieć "spróbować".
Terrarium
Zapewniamy żółwiom stepowym warunki zbliżone do pustynnych. Ogrzewanie za pomocą lampy umieszczonej niesymetrycznie - tak aby stworzyć przedział temperatur - żółw w zależności od chwilowych upodobań wybierze sobie najodpowiedniejszą. Przewody grzejne w tym akurat przypadku nie są godne polecenia, bo żółw może je wykopać i uszkodzić przewody albo samego siebie. Ewentualnie można je umieścić na dnie zabezpieczając szybą, a dopiero potem nasypać piasek. Ważna jest dobra wentylacja, ale bez przeciągów. Do budowy można zastosować szkło, metal, drewno; efektownie wygląda połączenie szkła z drewnem (w warunkach niskiej wilgotności drewno jest dość trwałe). Wystrój może się składać z różnych kawałków drewna o ciekawym kształcie (względy estetyczne) i kamieni, na których żółw chętnie się będzie wygrzewał. Należy pamiętać, aby nic w terrarium nie miało ostrych krawędzi. Ważna jest gruba warstwa podłoża - co najmniej 10 cm, którą żółw będzie sobie przekopywał. Materiałów na podłoże jest bardzo dużo, ale koniecznie należy zwrócić uwagę na to, aby się one nie pyliły, bo to może spowodować poważne problemy z układem oddechowym. Może to być kora z domieszką torfu, lub trociny. Generalnie najlepszy jest czysty piasek albo z jakimiś dodatkami. Dobrze jest sypnąć trochę suchych liści np. do kryjówki, aby żółw miał się gdzie schować. Kryjówka zbudowana być może z kartonowego pudełka, doniczki ceramicznej z "utłuczonym" wejściem (uwaga na ostre krawędzie), kawałka kory (fajnie wygląda, ale trudno coś takiego znaleźć). Można się pokusić o sklejenie jaskini z kamieni - uwaga - klej nie może być toksyczny! (np. silikon). Ewentualne szpary można pozatykać mchem, co też daje niezły efekt. Mimo, że jest to gatunek zamieszkujący suche tereny, dobrze jest umieścić w terrarium basenik. Żółwie lądowe nie umieją pływać, więc należy pamiętać o odpowiedniej wysokości wody ( tak, aby żółw bez problemu! utrzymywał głowę nad powierzchnią wody) i wysokości ścianek - aby mógł bez problemu wchodzić i wychodzić. Wodę trzeba koniecznie zmieniać codziennie, ponieważ zwierzę lubi się do niej załatwiać. Zamiast baseniku można też zastosować kąpiele. Większość książek zaleca codzienne poranne kąpiele w ciepłej, ale nie gorącej wodzie, ale nie każdy żółw chętnie z nich korzysta. Z mojego doświadczenia wynika, że wystarczy im jedna kąpiel w tygodniu. Przy czym dobrze jest wtedy podawać jedzenie lekko skropione wodą, co zastępuje rosę pojawiającą się na roślinach rano. Terrarium powinno mieć raczej suchy klimat, a więc rośliny tam sadzone muszą być odporne na takie warunki (kaktusy, haworcja czy aloes). Należy jednak pamiętać, aby nie były one trujące. Jeżeli chcemy się nacieszyć taką dekoracją, to należy zadbać, aby była ona nieosiągalna dla naszego pupila. Aby nie ograniczać przestrzeni żółwia, możemy rośliny zawiesić na wyższym poziomie albo ustawić na domku (musi on wtedy mieć solidną konstrukcję). Od maja do września można urządzić terrarium na balkonie lub w ogrodzie. Powinno być ono zabezpieczone przed podkopaniem. Obowiązkowa jest kryjówka oraz zacienienie około 30% terenu, aby żółw mógł się schronić przed upałami. Dobrze jest umieścić basenik z przelewem do odprowadzania nadmiaru wody deszczowej. Można tam wysiać trawy, zioła, koniczynę, posadzić niskie krzewy. Część wybiegu powinny pokrywać kamienie, aby żółw mógł się na nich wygrzewać. Na kamieniach możemy też podawać im pożywienie - trzeba to robić mimo, iż w dużej mierze będą się żywić tym co wysialiśmy. Trzeba się liczyć z tym, że pięknie urządzony wybieg (w naszym mniemaniu), zostanie przez żółwia nieco przeprojektowany. Przygotujcie się więc na to, że wzdłuż ogrodzenia urządzi sobie ścieżkę spacerową, od razu można więc to miejsce zostawić wolne (można je wysypać piaskiem lub ziemią), bo żółw i tak wyrwie lub poprzesuwa to co tam będzie - nie licz na to, że nie poradzi sobie z kamieniem, bo jego upór sprawi, że codziennie będzie go próbował przesunąć i może sobie coś przy tym zrobić. Nie bądź bardziej uparty od swojego żółwia. Przestrzeń tuż przy ogrodzeniu należy zabudowywać bardzo ostrożnie, również z innego względu - aby żółw nie mógł się wspiąć i wywędrować gdzieś sobie, bo wtedy możemy się zdziwić, jak szybko potrafi się on przemieszczać lub jak dobrze potrafi się zakamuflować. Wszystkie kamienie i drewniane elementy muszą być ułożone lub zamocowane tak, by nie spadły na żółwia, gdy on będzie próbował je przesunąć.
Wielkość powierzchni minimalnie 100/60/x cm, dla jednego żółwia, przy każdym następnym należy zwiększyć powierzchnię podłoża o około 1/3, 1/4. Wysokość w zasadzie nie istotna, dla dorosłego żółwia wystarczy 30-40 cm, ale należy pamiętać, że one dobrze się wspinają, tak więc w zależności od planowanego wystroju terrarium, wysokość można zwiększyć.
Temperatura
W dzień od 25 do 30°C, a pod promiennikiem ciepła temperatura może dochodzić nawet do 35°C, nocą 18-20°C.
Wilgotność
Nie powinna przekraczać 50%.
Oświetlenie
Źródłem światła, a zarazem ciepła jest żarówka (60-100W). Czas dziennego oświetlania powinien wynosić 10-12 godzin dziennie. Dobrze jest zapewnić latem naturalne promieniowanie słoneczne - nie przez szybę, bo szkło zatrzymuje część promieniowania, tylko na balkonie lub na wybiegu zewnętrznym.
Żywienie
Żywienie bezproblemowe, ale należy dbać o urozmaicenie; małe żółwiki nawet 2-3 razy dziennie, a starsze codziennie. Dorosłym żółwiom przyda się raz w tygodniu zrobić jednodniową głodówkę. Zapobiega to otłuszczaniu się narządów wewnętrznych, które może być dla żółwia bardzo niebezpieczne. Głodówki nie należy stosować, gdy żółw jest chory, osłabiony, młody, w złej kondycji lub niedawno kupiony. Żółw stepowy, jak wszystkie żółwie lądowe żywi się głównie pokarmem roślinnym: zielonka (trawy, zioła, koniczyna, liście, kwiaty, mlecze itd.); owoce tj: jabłka, śliwki, gruszki, truskawki, arbuzy, morele, brzoskwinie, jagody, banany itd.; warzywa tj: sałata, cykoria, szpinak, pomidory, ogórki, cukinia, marchew, burak, papryka, cebula, czosnek, szczypiorek, rzodkiewka, kukurydza. Warzywa tj: burak, czy marchew rozdrabniamy na tarce, a owoce kroimy na mniejsze cząstki lub robimy papkę. Można też podawać różne kiełki, grzyby i rzeżuchę. Zazwyczaj najchętniej zjadana jest zielonka, banan, jagody i różne warzywa liściaste, ale nie ma na to reguły. Nie należy podawać kapusty, kalafiora i warzyw strączkowych (zaburzenia procesów trawiennych) oraz pietruszki i selera (działanie moczopędne i odwadniające). Jeżeli je podajemy to tylko w niewielkich ilościach, mimo że są chętnie zjadane. Należy też pamiętać, że zielone części ziemniaków i pomidorów są trujące. Co prawda żółwie stepowe podobno bez szkody dla własnego zdrowia zjadają gatunki roślin trujących dla innych zwierząt, ale nie radziłabym eksperymentować.
Żółwie zjadają też pokarm zawierający białko zwierzęce (15-25%): biały ser, surowe mięso wołowe lub końskie, podroby wołowe lub drobiowe, jajka ugotowane na twardo, surowe mięso ryb słodkowodnych. Wszystko to rozdrabniamy i mieszamy z zieleniną. Gdy żółw jest na wybiegu zewnętrznym często zjada owady i ich gąsienice występujące na roślinach. Można mu też podawać dżdżownice. W przypadku problemów z dostępnością pokarmu (co się raczej nie zdarza) można podawać pokarmy zastępcze: chleb moczony w mleku, owoce z kompotu, dżem (uwaga na kalorie), gotowany ryż lub makaron. Ponieważ "grubasa" trudno będzie odchudzić, a chorego żółwia wyleczyć, należy stale dbać o jego kondycję: podawać mu jak najbardziej urozmaicony pokarm, zapewniać ruch, stosować jednodniową przerwę w karmieniu co 7-10 dni (u żółwi w dobrej kondycji). Pokarm trzeba też uzupełniać o witaminę A+D3 oraz preparaty fosforowo-wapniowe. Pamiętaj, że kierując się smakiem żółwia możesz doprowadzić do zbyt jednostronnej diety. Żółw potrafi być niezwykle uparty i przez długi czas odmawiać jedzenia, jeśli nie dostaje swojego smakołyku. Najlepiej będzie go przechytrzyć: jeśli on np. lubi banany, to zrób z nich papkę i wymieszaj z innym rozdrobnionym pokarmem. Później stopniowo zmniejszaj udział bananów, a zwiększaj udział innych składników.
Dymorfizm płciowy
Samiec ma na ogół wklęśnięty plastron (spodnią część skorupy), ma dłuższy i bardziej muskularny ogon oraz jego kloaka jest bardziej odsunięta od podstawy ogona niż u samicy.
Rozmnażanie
Rozmnażanie żółwi stepowych jest raczej trudne, ale jak się postarasz, to kto wie. Gody żółwi przypadają na okres wiosenny. Musisz mieć samca i samicę (oczywiste) w wieku od około 5, 7 lat, podobnych rozmiarami. Najlepiej jest mieć terrarium zewnętrzne - wtedy wystarczy tylko rozdzielić wybraną parę na okres 1 miesiąca przed godami, tak aby się nie widziały i nie mogły zwęszyć. Jeżeli okres godowy jest poprzedzony zimowaniem, to nie trzeba ich rozdzielać. Jeśli masz terrarium domowe, to po połączeniu pary musisz imitować nadchodzącą wiosnę, co nie jest łatwe. Temperaturę obniżamy o jakieś 5-7°C i skracamy czas naświetlania do około 7-8 godzin (dla każdego zwierzęcia osobno). Po upływie około 2-3 tygodni łączymy parę i stopniowo zaczynamy zwiększać temperaturę, czas naświetlania oraz wilgotność - zraszanie terrarium + codzienne kąpiele. Kopulacja jest jedynym momentem, gdy można usłyszeć "głos" żółwia - samiec wydaje syczące pogwizdywania lub ciche sapnięcia. Samica składa od 2 do 6 białych, owalnych jaj o długości 4-6 cm do piasku lub ziemi - trzeba jej zapewnić grubą warstwę, która będzie dobrze ogrzewana. Jaja umieszczamy w inkubatorze nie obracając ich, w przeciwnym razie zarodek zostanie przygnieciony woreczkiem żółtkowym i obumrze. Inkubator robimy sami z jakiegoś niewielkiego pojemnika, najlepiej plastikowego, który wykładamy cienko porowatą gąbką i wypełniamy grubą warstwą piasku (najlepiej zdezynfekowanego wrzącą wodą). Jaja zagrzebujemy w inkubatorze do połowy i przykrywamy przykrywką, zostawiając otwory wentylacyjne. Raz dziennie wietrzymy pojemniczek; uwaga, aby woda z pokrywki nie kapała na jaja. Pojemniczek ten powinien być przechowywany w temperaturze 27-32°C i przy wilgotności 95-100%. Takie warunki możemy otrzymać umieszczając pojemnik nad naczyniem z wodą ogrzewaną (np. akwarium) - woda nie może pryskać, ani kapać na jaja. Czas inkubacji wynosi 60 do 110 dni. Przed wykluciem jaja mogą zmienić kolor na szaroniebieski. Młode żółwiki mają 30-50 mm i z początku żywią się zawartością woreczka żółtkowego, po około 7-10 dniach zaczynają pobierać pokarm. Tuż po wykluciu przekładamy je do osobnego terrarium - nie wolno ich trzymać z dorosłymi osobnikami, bo są jeszcze bardzo delikatne. Pożywienie musi być bardziej rozdrobnione, szczególnie urozmaicone (dużo zieleniny), z dużym dodatkiem witamin, mikroelementów i wapna + fosforu (skorupka rośnie). Podajemy również białko zwierzęce - mięso ryb słodkowodnych i podroby wołowe. Jeżeli małe żółwiki nie są na słońcu, to trzeba je doświetlać kwarcówką po 10 minut dziennie. Nie wolno ich zimować!
Zimowanie
U wszystkich żółwi wszystkie procesy zachodzą znacznie wolniej, dlatego z reguły dość trudno dostrzec objawy chorobowe; gdy są one zauważalne, często jest już za późno na leczenie. Dlatego "lepiej zapobiegać, niż leczyć". Konieczne jest odrobaczenie żółwia tuż po zakupie i powtarzanie tego co pół roku, ponieważ większość żółwi sprzedawanych w sklepach pochodzi ze środowiska naturalnego i spora część z nich jest zarażona pasożytami wewnętrznymi. Nasz żółw może też mieć kleszcze lub roztocza. Najczęstsze choroby żółwi (w naprawdę dużym skrócie) to: kłopoty z oczami (najczęściej niedobór witaminy A); krzywica, problemy z układem kostno - szkieletowym (niedobór witaminy D i wapnia); grzybica pancerza (zbyt duża wilgotność podczas zimowania, brak kontaktów ze słońcem); choroby układu oddechowego tj. przeziębienie i nieżyt górnych dróg oddechowych (przeciągi, przegrzanie żółwia, zbyt suche powietrze, niska temperatura, pylące podłoże); zarażenie amebami (brak higieny); salmonelloza i inne. Objawy chorób są w każdej lepszej książce o żółwiach. Pamiętaj, że na rozprzestrzenianie się bakterii i chorób duży wpływ ma brak higieny w terrarium, brudna woda, nie sprzątane odchody i resztki karmy oraz nieodpowiednie warunki (temperatura, wilgotność). Jeżeli twój żółw jest chory (albo dopiero go kupiłeś) musisz koniecznie wybrać się do lekarza weterynarii, ale nie takiego zwykłego, który często nie za bardzo ma pojęcie o żółwiach. Lepiej iść do specjalisty herpetologa lub do ogrodu zoologicznego.
Może się zdarzyć, że żółwiowi zacznie przerastać listwa rogowa lub pazury. Wtedy trzeba je przyciąć lub spiłować (najlepiej u weterynarza). Kąpiele powinny trwać 10-15 minut, w ciepłej wodzie. Potem można żółwia czymś nasmarować - oliwka dla dzieci, witamina A + D3.
Uwagi
Starsze żółwie są na ogół odporniejsze na choroby, a gdy zachorują, to łatwiej je leczyć.
U wszystkich żółwi wszystkie procesy zachodzą znacznie wolniej, dlatego z reguły dość trudno dostrzec objawy chorobowe; gdy są one zauważalne, często jest już za późno na leczenie. Dlatego "lepiej zapobiegać, niż leczyć". Konieczne jest odrobaczenie żółwia tuż po zakupie i powtarzanie tego co pół roku, ponieważ większość żółwi sprzedawanych w sklepach pochodzi ze środowiska naturalnego i spora część z nich jest zarażona pasożytami wewnętrznymi. Nasz żółw może też mieć kleszcze lub roztocza. Najczęstsze choroby żółwi (w naprawdę dużym skrócie) to: kłopoty z oczami (najczęściej niedobór witaminy A); krzywica, problemy z układem kostno - szkieletowym (niedobór witaminy D i wapnia); grzybica pancerza (zbyt duża wilgotność podczas zimowania, brak kontaktów ze słońcem); choroby układu oddechowego tj. przeziębienie i nieżyt górnych dróg oddechowych (przeciągi, przegrzanie żółwia, zbyt suche powietrze, niska temperatura, pylące podłoże); zarażenie amebami (brak higieny); salmonelloza i inne. Objawy chorób są w każdej lepszej książce o żółwiach. Pamiętaj, że na rozprzestrzenianie się bakterii i chorób duży wpływ ma brak higieny w terrarium, brudna woda, nie sprzątane odchody i resztki karmy oraz nieodpowiednie warunki (temperatura, wilgotność). Jeżeli twój żółw jest chory (albo dopiero go kupiłeś) musisz koniecznie wybrać się do lekarza weterynarii, ale nie takiego zwykłego, który często nie za bardzo ma pojęcie o żółwiach. Lepiej iść do specjalisty herpetologa lub do ogrodu zoologicznego.
Może się zdarzyć, że żółwiowi zacznie przerastać listwa rogowa lub pazury. Wtedy trzeba je przyciąć lub spiłować (najlepiej u weterynarza). Kąpiele powinny trwać 10-15 minut, w ciepłej wodzie. Potem można żółwia czymś nasmarować - oliwka dla dzieci, witamina A + D3.
Joanna na podstawie:
"Węże w terrarium" - Klaus Griehl
"Żółw" - Hartmut Wilke
"Żółwie, moje hobby" - E. M.Szapkarow-Orłowscy
"Żółw stepowy" - M. J. Gorazdowski
"Żółw ozdobny" - Rogner i Philippen
"Moje pierwsze terrarium" Rogner
Opis jest z 2001 roku może być nie aktualny.
